ZROZUMIEĆ AUTYZM

W latach 2012-2017 Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym z realizowało, dzięki finansowaniu z Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej (EFRWP), autorski „Program Pomocy Osobom Autystycznym z Terenów Wiejskich oraz Ich Rodzinom – Zrozumieć Autyzm”. Program był realizowany w województwach pomorskim, warmińsko-mazurskimi kujawsko- pomorskim

Początki

Program został zapoczątkowany w dniu 7 sierpnia 2012 roku w województwie pomorskim. Podpisanie umowy pomiędzy inicjatorami programu – Fundacją Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej a Stowarzyszeniem, odbyło się w biurze Marszałka województwa pomorskiego w Gdańsku. Patronat nad realizacją programu objął Marszałek województwa pomorskiego, Mieczysław Struk.

Cele programu

Celem programu było podjęcie kompleksowych działań obejmujących diagnozę potrzeb leczniczo-terapeutycznych, edukacyjnych i socjalnych osób autystycznych, w tym:

• zapewnienie im pomocy terapeutycznej,
• organizowanie szkoleń dla osób i środowisk zaangażowanych w pracę z osobami autystycznymi,
• budowanie systemu wolontariatu i partnerstwa na rzecz pomocy osobom cierpiącym na autyzm,
• zapewnienie osobom z autyzmem rehabilitacji,
• umożliwienie im aktywizacji zawodowej,
• upowszechnienie wiedzy o autyzmie i problemach z nim związanych.

Ważną częścią Programu była działalność rzecznicza – przybliżenie ogółowi społeczeństwa podstawowej wiedzy na temat osób z autyzmem, ich potrzeb i praw. Cel ten został osiągnięty poprzez działalność informacyjną w środkach masowego przekazu na obszarze, na którym Program był realizowany ( więcej www.zrozumiecautyzm.eu).

Wspólnota domowa

W ramach Programu Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym, przy wsparciu Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej,  zrealizowało realizuje budowę Wspólnoty Domowej dla Dorosłych Osób z Autyzmem im. Arama Rybickiego (więcej o koncepcji Wspólnoty Domowej w zakładce Wspólnota Domowa).
EFRWP przeznaczył na Program w ciągu 5 lat ok. 2,5 mln zł (ok. 500 tys. zł rocznie).

Patronat

Na rzecz działań Programu zostały pozyskane honorowe patronaty od Marszałków Województw Pomorskiego i Kujawsko-Pomorskiego oraz Wojewody Warmińsko-Mazurskiego a także patronaty medialne: Radio Gdańsk, TVP Gdańsk, TVP Bydgoszcz, Gazety Pomorskiej, TVP Olsztyn, oraz Radio Olsztyn. Wiarygodność i niezależność finansowa Programu umożliwiała partnerską współpracę z samorządami w zakresie realizacji zadań oraz pozwalała elastycznie reagować na zgłaszane przez uczestników problemy.

Bezpośrednie dotarcie do urzędników samorządowych, udział w Konwentach Powiatów oraz Wójtów i Burmistrzów było ułatwione dzięki organizowaniu konferencji wojewódzkich, powiatowych i gminnych.

Dane liczbowe:

Z Programem bezpośrednio dotarliśmy do 7490 osób. W czasie trwania programu rozdano prawie 20 000 broszur i ulotek.
Udzielono bezpłatnych szkoleń z zakresu pracy z osobą dotknięta autyzmem 2563 osobom:
586 osób wzięło udział w szkoleniu z zakresu terapii behawioralnej
1 398 osób wzięło udział w szkoleniu dla rodziców: „ABC dziecka z autyzmem” i „Strategie zapobiegania trudnym sytuacjom”
292 osób wzięło udział w Szkoleniu dla personelu medycznego
143 pracowników w szkoleniu dla poradni psychologiczno-pedagogicznych
74 pracowników z Powiatowe zespoły Orzekania o Niepełnosprawności
70 pracowników ŚDS i DPS
Zorganizowano konferencje wojewódzkie, powiatowe i gminne, w których uczestniczyło w sumie 4 747 osób.
Na terenach objętych Programem udzielano bezpłatne diagnozy. Udzielono merytorycznego wsparcia organizacjom pozarządowym z zakresu diagnozowania autyzmu.
Przy wsparciu Programu powstało 11 nowych stowarzyszeń skupiających rodziców dzieci i młodzieży z autyzmem a często również ich nauczycieli i terapeutów:

• „Niebieski Skarb” w Lęborku (woj. pomorskie)
• „Świat Autyzmu” w Kartuzach (woj. pomorskie)
• „Nasz Autyzm” w Pruszczu Gdańskim (woj. pomorskie)
• „Razem Lepiej” w Tczewie (woj. pomorskie)
• „Kapitał Zaufania” w Żninie (woj. kujawsko-pomorskie)
• „Niebieski Klucz” w Świeciu (woj. kujawsko-pomorskie)
• „Niebiesko mi” w Sępólnie Krajeńskim (woj. kujawsko-pomorskie) „Błękitni” w Radominie (woj. kujawsko-pomorskie)
• „Niebieskie Serducho” w Mogilnie (woj. kujawsko-pomorskie)
• „Tu i teraz” w Gołdapi (woj. warmińsko-mazurskie)
• „Niebieski Świat” w Nidzicy (woj. warmińsko-mazurskie).

Wśród beneficjentów Programu można wyróżnić trzy grupy:

1. specjaliści na co dzień pracujący z osobami z autyzmem, jak nauczyciele, terapeuci, logopedzi, lekarze, pielęgniarki, pracownicy placówek oświatowych,
2. rodzice i opiekunowie osób z autyzmem “uczący się” autyzmu wraz z dorastaniem dziecka a z braku wiedzy często działający intuicyjnie,
3. samorządowcy i urzędnicy, którzy zazwyczaj nic nie wiedzą na temat autyzmu a mają decydujący wpływ na realizowanie praw osób z autyzmem tj. przestrzegania wydatkowania subwencji oświatowej na danego ucznia, realizowania dowozu uczniów do placówki publicznej i innych zadań JST.

W każdej z ww. grup stan wiedzy na temat autyzmu i skutecznych metod pracy z osobami ze spektrum autyzmu był bardzo zróżnicowany. Szczególnie niepokojący jest brak wiedzy u specjalistów pracujących z osobami autystycznymi, którzy z braku odpowiednich szkoleń zgłaszali się na szkolenia dla rodziców.

Działania realizowane w ramach Programu przyczyniły się do:

• podniesienia świadomości na temat wielopłaszczyznowej specyfiki zaburzenia autyzmu, jego przyczyn, objawów i wiedzy na temat skutecznych metod pracy,
• dostrzeżono specyficzne potrzeby osób cierpiących na autyzm, szczególnie wśród urzędników wydających decyzje poprzez tworzenie lokalnych strategii na rzecz polityki społecznej oraz realizowania podstawowych zadań JST. Praktycznie w każdym powiecie wybrzmiał problem potrzeb kadrowych m.in. w poradniach psychologiczno-pedagogicznych czy konieczności powstawania klas z autyzmem lub integracyjnych,
• nabycia umiejętności pracy z osobami z autyzmem poprzez szkolenia i staże oraz zdobycia nowych kwalifikacji zawodowych a dzięki pozytywnym efektom pracy z podopiecznymi, zwiększanie motywacji do pracy i wzrost samooceny pozwalający zmienić postawę nauczycieli i terapeutów,
• samoorganizowania się grup rodziców poprzez zakładanie stowarzyszeń i grup wsparcia
• zacieśniania współpracy pomiędzy organizacjami pozarządowymi a urzędami m.in. poprzez ogłaszanie konkursów na realizację zadań publicznych na rzecz osób z autyzmem
• zwiększenia liczby potencjalnych odbiorców poprzez prowadzenie strony internetowej, kampanii społecznej oraz promowanie działań na profilu Facebook,
• wzrostu wiedzy na temat przysługujących praw osobom niepełnosprawnym np. realizacja specjalistycznych usług opiekuńczych (SUO), obowiązku bezpłatnych dowozów realizowanych przez gminę, powstawanie klas integracyjnych a co najważniejsze uświadamianie rodziców i samorządowców o przepisach prawnych w wydatkowaniu zwiększonej o 9,5x subwencji oświatowej na potrzeby konkretnego ucznia z autyzmem a nie na “utrzymanie szkoły”,
  wzrostu wiedzy na temat sytuacji dorosłych osób z autyzmem i ich rodzin